Naukowcy z Uniwersytetu w Kopenhadze i innych międzynarodowych instytucji mówią o "szokującym odkryciu", które może na wiele lat zmienić warunki klimatyczne i pogodowe na naszym kontynencie. Konieczne są natychmiastowe działania, aby temu zapobiec.
Kryzys w głębinach Atlantyku
Golfsztrom, znany również jako Prąd Zatokowy, to potężny system cyrkulacji oceanicznej w Atlantyku, będący częścią większej Atlantyckiej Południkowej Cyrkulacji Wymiennej (AMOC). Transportuje ciepłą wodę powierzchniową z tropikalnych obszarów w pobliżu Zatoki Meksykańskiej na północ, ku wybrzeżom Europy, co łagodzi tamtejszy klimat, czyniąc go znacznie cieplejszym niż w podobnych szerokościach geograficznych.
Według najnowszych badań, AMOC słabnie w alarmującym tempie. Od połowy ubiegłego wieku stracił już około 15 procent swojej siły, co jest spowodowane topnieniem lądolodu Grenlandii i zwiększonym napływem słodkiej wody do oceanu, zakłócającym gęstość wody i jej zanurzanie.
To słabnięcie nie jest już uważane za niskoprawdopodobne, a nowe modele wskazują na ryzyko kolapsu w perspektywie nadchodzących dekad. Najnowsze badania naukowe z sierpnia i września 2025 roku, opublikowane m.in. w "Nature Climate Change", podnoszą alarm.
Prawdopodobieństwo załamania AMOC wzrosło do 25-70 procent w zależności od scenariuszy emisji CO2, z możliwym głębokim kryzysem już po 2055 roku w wysokich emisjach. Naukowcy twierdzą, że wymaga to natychmiastowych cięć w emisjach gazów cieplarnianych, by uniknąć katastrofalnych skutków.
Europa będzie się trząść z zimna
W przeciwieństwie do wcześniejszych prognoz, gdzie ryzyko oceniano na poniżej 10 procent, obecne symulacje pokazują, że system może osiągnąć punkt krytyczny szybciej, niż sądzono, co potwierdza analiza danych z boi oceanicznych i satelitów.
Układ prądów morskich, w tym Prądu Zatokowego. Fot. Wikipedia / RedAndr.Wpływ słabnącego Golfsztromu na klimat Europy będzie dramatyczny, czyniąc kontynent "dziwacznym wyjątkiem" na tle globalnego ocieplenia, zamiast się nagrzewać, Europa Zachodnia i Północna może stać się chłodniejsza o kilka stopni Celsjusza.
To spowoduje ekstremalne zimy z mrozami sięgającymi nawet 10-15 stopni poniżej normy wieloletniej, suche lata z deficytem opadów prowadzącym do susz, oraz chaotyczne zmiany w rozkładzie deszczów, co uderzy w rolnictwo i zasoby wodne. W regionach północno-zachodnich, jak Wielka Brytania czy Skandynawia, spodziewane są gwałtowne sztormy i powodzie zimowe, podczas gdy południe Europy zmagać się będzie z jeszcze większym niedoborem wody.
Jak zmieni się pogoda w Polsce?
W Polsce, jako kraju śródlądowego w Europie Środkowej, anomalie klimatyczne spowodowane osłabieniem Golfsztromu mogą być szczególnie dotkliwe i wielowymiarowe. Zimy staną się surowsze, z częstszymi spływami arktycznego powietrza powodującymi mrozy przekraczające minus 20 stopni, dłuższe okresy śnieżne i oblodzenia dróg, co zwiększy ryzyko masowych awarii energetycznych i problemy z ogrzewaniem.
Pierwsi Europejczycy nagle wyginęli. Udało się odkryć, dlaczego tak się stało
Okresy letnie przyniosą susze, z opadami spadającymi o 20-30 procent poniżej średniej, prowadząc do klęsk w uprawach zbóż i warzyw, a także pożarów lasów w suchych regionach jak Wielkopolska czy Lubelszczyzna.
Jesienie i wiosny będą nieregularne, z nagłymi falami upałów przeplatanymi zimnymi frontami, co zaburzy cykle wegetacyjne roślin i migracje zwierząt. Dodatkowo, wzrost ekstremalnych opadów deszczu w krótkich okresach grozi powodziami rzecznymi w dorzeczu Wisły i Odry. Te zmiany, prognozowane na podstawie modeli CMIP6, podkreślają potrzebę adaptacji, jak budowa zbiorników retencyjnych i dywersyfikacja rolnictwa.
Źródło: TwojaPogoda.pl / Nature Climate Change.