Pinatubo: wulkan, który schłodził planetę
Erupcja Pinatubo w czerwcu 1991 roku była drugą największą w XX wieku. Wulkan wyrzucił do stratosfery od 10 do 20 milionów ton dwutlenku siarki, który zamienił się w aerozole siarczanowe odbijające promieniowanie słoneczne. W efekcie średnia temperatura na Ziemi spadła o około 0,5 stopnia Celsjusza i utrzymywała się na niższym poziomie przez kolejne 2-3 lata.
Co ciekawe, najnowsze symulacje pokazują, że gdyby taka erupcja wydarzyła się w dzisiaj, jej wpływ byłby jeszcze silniejszy. Cieplejsza atmosfera sprzyja unoszeniu się pyłów wulkanicznych na jeszcze większe wysokości i szybszemu rozprzestrzenianiu się, co może zwiększyć efekt chłodzący nawet o 15 procent w porównaniu do poprzednich erupcji.
Grimsvotn - islandzki gigant, który budzi się z uśpienia
Grimsvotn to największy i najbardziej aktywny wulkan Islandii, który wybucha średnio co 5-10 lat. Ukryty pod lodowcem Vatnajokull, podczas erupcji wytwarza potężne chmury popiołu, pary i gazów, sięgające nawet 20 km wysokości. Ostatni poważny wybuch miał miejsce w 2011 roku.
W ostatnich miesiącach wulkan ponownie daje o sobie znać. Na powierzchni lodowca pojawiły się pęknięcia i szczeliny, świadczące o rosnącym ciśnieniu w komorze magmowej. Naukowcy ostrzegają, że kolejna duża erupcja jest tylko kwestią czasu. Jeśli nastąpi w sezonie letnim, unoszący się popiół i gazy mogą znacząco wpłynąć na pogodę w regionie, powodując spadek temperatury, zmniejszenie nasłonecznienia i anomalie opadowe.
Wulkaniczne kształtowanie klimatu
Choć erupcje wulkaniczne kojarzą się głównie z niszczycielską siłą i chwilowym zagrożeniem, to mają one także istotny wpływ na globalny klimat. Wyrzucane do atmosfery aerozole siarczanowe działają jak naturalny parasol, ograniczając ilość docierającej do powierzchni Ziemi energii słonecznej. Taki efekt może działać lokalnie (przy mniejszych wybuchach) oraz globalnie, gdy do atmosfery uwolniona zostanie duża ilość związków chemicznych.
Z drugiej strony, postępujące ocieplenie klimatu może paradoksalnie wzmocnić efekt chłodzący wielkich erupcji. Naukowcy szacują, że w przyszłości wielkie erupcje, do których dochodzi raz na 50-100 lat, mogą schładzać klimat nawet o 15 procent mocniej niż obecnie.
Źródło: TwojaPogoda.pl / kopalniawiedzy.pl / opracowanie własne.