To, co zdarzyło się na powierzchni Słońca w ciągu ostatnich kilkudziesięciu godzin, jest zjawiskiem bezprecedensowym na tle wielu lat. Narodziła się wyjątkowo rozległa plama, która wyemitowała mnóstwo rozbłysków i wyrzutów masy.
W sumie odnotowano 11 rozbłysków klasy M i 6 klasy X. Powstało co najmniej sześć chmur plazmy pełnej naładowanych cząstek, które pędzą z zawrotną prędkością w stronę Ziemi. Zgodnie z prognozami NASA, zaczną wnikać w ziemskie bieguny magnetyczne w nocy z piątku na sobotę (10/11.05) lub z soboty na niedzielę (11/12.05).
W wysokich warstwach ziemskiej atmosfery spodziewana jest wtedy silna burza geomagnetyczna co najmniej klasy G4 (Kp=8), która, jeśli dojdzie do skutku, przyniesie zorze polarne na całym obszarze Polski, od wybrzeży Bałtyku aż po szczyty Sudetów i Karpat.
Obszar aktywny AR3663 i AR3664 w w prawej dolnej części słonecznej tarczy w dniu 9 maja 2024 roku. Fot. SolarHam.netWarunkiem jej powstania jest jednak południowe skierowanie pola magnetycznego wiatru słonecznego, a także jego dostateczna gęstość. Zorza musi też wystąpić w godzinach nocnych, w przeciwnym razie blask dnia ją przysłoni.
Będzie powtórka sprzed 165 lat?
Rozmiary plamy są bardzo podobne do tych, które na Słońcu zaobserwował we wrześniu 1859 roku brytyjski astronom Richard Christopher Carrington. Obszar aktywny wyemitował wówczas olbrzymią chmurę plazmy, która dotarła do Ziemi w ciągu niecałych 20 godzin, a więc 2-3 razy szybciej niż zazwyczaj.
Doszło do zakłóceń i awarii w sieci telegraficznej w Europie i Ameryce Północnej. Zorze polarne, zwykle widoczne nad obszarami polarnymi, tym razem obserwowano niemal na całym świecie, nawet w krajach położonych w pobliżu równika.
*Space Weather* Great views of aurora above Aurora Borealis Observatory - Visit Senja - solar minimum is more or less here, but auroras keep going (far north). It has been a while since we have seen good aurora from the mid-latitudes. pic.twitter.com/gzHDOgszKC
— severe-weather.EU (@severeweatherEU) February 10, 2019
Ludzkość nie dysponowała wówczas urządzeniami, które mogłyby odnotować tego typu zdarzenie. Nie miało ono też większego wpływu na normalne funkcjonowanie społeczeństwa, bo nie istniała wówczas żadna powszechna elektronika, a pierwsza na świecie sieć elektroenergetyczna na wysoką skalę powstała dopiero przeszło 20 lat później.
Mógłby nastąpić reset cywilizacji
Naukowcy z NASA są zdania, że raczej tym razem powtórka nam nie grozi, ponieważ nawet cztery połączone chmury plazmy nie osiągną skali tej sprzed 165 lat, ale jak zwykle pewności nigdy nie ma.
Dobry przykład, jak groźny może być olbrzymi rozbłysk na Słońcu, mieliśmy w 1989 roku. Podczas burzy magnetycznej w marcu i sierpniu doszło do awarii sieci energetycznej w kanadyjskim stanie Quebec. 6 milionów odbiorców nie miało prądu przez 9 godzin, w dodatku pracę musiała przerwać główna kanadyjska giełda papierów wartościowych, co przyniosło gigantyczne straty finansowe.
This video by the Department of Physics at the University of Oslo explains how particles originating from deep inside the core of the Sun creates what we know as aurora borealis (or australis), on our planet [source, full video with explanation: https://t.co/IPqsZIscdH] pic.twitter.com/xFtc20zsvU
— Massimo (@Rainmaker1973) July 27, 2022
Dzisiaj, gdy nasze codzienne życie, od transportu po łączność, uzależnione jest od energii elektrycznej, skutki takiego zjawiska, jak w 1859 roku, byłyby katastrofalne. Naukowcy sądzą, że przy odpowiednio silnej burzy magnetycznej, powstałej po wybuchu na Słońcu, uszkodzenie sieci energetycznej może objąć nawet całe kraje.
Setki milionów odbiorców straciłoby prąd na całe tygodnie, a nawet miesiące. W skrajnych przypadkach przywracanie dostaw energii trwałoby kilka lat. Naprawa całych systemów energetycznych byłaby niezwykle czasochłonna i kosztowna. Według szacunków niemieckiej firmy ubezpieczeniowej Allianz straty materialne takiego zdarzenia mogłyby sięgać nawet bilionów dolarów.
To może się okazać gorsze dla normalnego funkcjonowania społeczeństwa niż odbudowa po przejściu tornada czy nawet największej powodzi. Zjawiska te dotykają miasta, regiony i kraje, zaś wpływ Słońca obejmuje całe kontynenty, całą naszą planetę jednocześnie.
Źródło: TwojaPogoda.pl / NASA.