W strefie zagrożenia powodziowego w dorzeczu górnej Odry i Wisły mieszka kilkanaście milionów ludzi. Część z nich w najbliższych dniach zmierzy się z podtopieniami, a nawet przejściem fali wezbraniowej.
Choć służby wiedzą, jak odpowiednio reagować na zagrożenie, to bardzo często zdarza się, że sami mieszkańcy są zupełnie nieświadomi tego, jak powinno się zachowywać, przed powodzią, podczas niej i krótko po jej ustąpieniu.
Z tego powodu też przygotowaliśmy poradnik, który pomoże Wam zapanować nad sytuacją, a tym samym pomóc sobie, bliskim i sąsiadom. Pamiętajcie, że sprawna organizacja i działanie, mogą komuś uratować życie.
Jednym ze sposobów przygotowania rodziny do powodzi jest opracowanie "rodzinnego planu powodziowego", zawierającego pełną wiedzę, którą muszą posiadać poszczególni członkowie rodziny w sytuacji wystąpienia zagrożenia.
1. PRZYGOTOWANIE DO POWODZI
W przypadku mieszkania w nisko położonym rejonie lub w pobliżu strumienia, należy zwracać uwagę na poziom wody w czasie intensywnych opadów. Deszcz nawalny lub intensywne opady w górze rzeki, szczególnie na terenach górskich lub podgórskich, mogą spowodować, że poziom wody podniesie się bardzo szybko.
– miej włączone radio na częstotliwości lokalnej stacji, w celu wysłuchania komunikatów o zagrożeniu i sposobach postępowania,
– przenieś miejsca sypialne i wartościowe rzeczy na górne kondygnacje budynku,
– przygotuj w bezpiecznym miejscu lekarstwa, dowody tożsamości (również akty urodzenia), kosztowności, pieniądze i papiery wartościowe, dokumenty dotyczące domu i posiadanych gruntów, dokumentację działalności gospodarczej i polisy ubezpieczeniowe,
– jeśli możesz, odeślij dzieci i osoby starsze w bezpieczne miejsce np. do znajomych czy rodziny,
– upewnij się, że wszyscy członkowie rodziny, zwłaszcza dzieci, wiedzą co robić w razie powodzi, ustal sposoby kontaktowania się, drogi ewakuacji, jeśli posiadasz Rodzinny Plan Powodziowy – przypomnij wszystkim członkom rodziny jego zapisy,
– naucz najbliższych członków rodziny odłączania źródeł energii, gazu i wody,
– zgromadź w domu niezbędną ilość żywności o długotrwałej ważności do spożycia, wodę i przygotuj odpowiednią odzież, latarki, koce i środki higieniczne,
– dbaj o to, by twój telefon komórkowy cały czas był w pełni naładowany,
– jeśli masz sprzęt pływający - utrzymuj go w sprawności (pontony, łodzie itp.) i używaj go wyłącznie podczas zagrożenia życia,
– pojazdy z terenu posesji przemieść w niezagrożone powodzią miejsca,
– zabezpiecz budynek,
– przygotuj się do ochrony swojego domu i dobytku przed skutkami powodzi, przygotuj worki z piaskiem,
– paszę dla zwierząt przenieś w niezagrożone zalaniem miejsce,
– przygotuj zwierzęta hodowlane do ewakuacji, porozmawiaj z sąsiadami o wzajemnej pomocy przy załadunku zwierząt gospodarskich do ewakuacji,
– rozważ ewakuację zwierząt zaraz po ogłoszeniu alarmu powodziowego. Jest ona zawsze dużo trudniejsza niż ludzi i zajmuje dużo czasu. Sprzęt pływający będący w dyspozycji straży pożarnej czy wojska bardzo często nie nadaje się do ewakuacji dużych zwierząt,
– pojazdy i maszyny rolnicze z terenu posesji przemieść w niezagrożone powodzią miejsca,
– zabezpiecz substancje niebezpieczne takie jak pestycydy, środki owadobójcze, farby, lakiery, rozpuszczalniki i inne środki chemiczne,
– zabezpiecz zbiorniki z olejem, paliwem i środkami chemicznymi,
Pozostawanie na zalanym terenie to ogromne ryzyko. Oprócz bezpośredniego zagrożenia utonięciem, musisz liczyć się z narażeniem na choroby zakaźne, brakiem prądu, wody i kanalizacji. W razie konieczności możesz nie otrzymać pomocy medycznej na czas.
Decydując się na pozostanie na terenie zagrożonym, nie kieruj się potrzebą ochrony dobytku. Teren zostanie zabezpieczony przez właściwe służby. Opuszczając dom zabierz ze sobą przygotowane lekarstwa, dokumenty i inne wartościowe rzeczy. Upewnij się, że instalacje elektryczne i gazowe są wyłączone.
2. W TRAKCIE POWODZI
Podczas powodzi zastosuj się do poleceń prowadzących akcję ratunkową. Nie chodź po obszarach zalanych, jeżeli woda przemieszcza się szybko. Fala o głębokości kilkunastu centymetrów może przewrócić dorosłego człowieka. Jeżeli musisz przekroczyć zalany obszar, wybierz miejsce bez silnego nurtu.
Pozostawanie w samochodzie podczas wezbrania nie jest bezpieczne. Większość samochodów może zostać poniesiona przez wodę. Jeśli zbliżasz się do zatopionej drogi, zawróć i jedź inną. Jeśli samochód stanie, natychmiast z niego wysiądź i idź na tereny wyżej położone.
Nie należy rozbijać namiotu ani ustawiać przyczepy kempingowej nad brzegiem rzeki czy strumienia. Najlepiej jest zachować pewną odległość między obozem a wodą, aby mieć więcej czasu na przeniesienie się w wyższe rejony.
– wyłącz instalację elektryczną i gazową oraz zabezpiecz sieć kanalizacyjną lub szambo,
– w razie zagrożenia życia lub zdrowia dzwoń na numer alarmowy 112,
– w przypadku niebezpieczeństwa natychmiast przemieść się na wyżej położone tereny,
– jeśli posiadasz telefon komórkowy, miej go zawsze przy sobie i zadbaj, aby bateria była naładowana,
– włącz radioodbiornik zasilany bateriami na częstotliwość lokalnej stacji radiowej, aby uzyskać najnowsze informacje o sytuacji i sposobach postępowania,
– przygotuj się do ewentualnej ewakuacji pamiętając o tym, że osoby dorosłe powinny mieć przy sobie nie więcej niż 50 kg bagażu,
– miej przy sobie apteczkę pierwszej pomocy i niezbędne, używane przez domowników leki, niezbędny zapas jedzenia i wody pitnej, ciepłe ubrania, śpiwory i koce (zgromadzone w górnych partiach domu lub mieszkania),
– nie używaj wody ze studni ani wody gruntowej, ponieważ może być ona skażona.
W przypadku nakazu opuszczenia domu, zrób to natychmiast. Przed opuszczeniem domu, dzieciom znajdującym się pod Twoją opieką przypnij do ubrań karteczkę z ich imieniem i nazwiskiem oraz kontaktem do ich opiekunów.
Pamiętaj, aby zabrać ze sobą przygotowane wcześniej rzeczy (niezbędne leki używane przez domowników, ważne dokumenty, kosztowności, pieniądze, telefon komórkowy itp.), przy czym bagaż nie może przekraczać 50 kg. Zarejestruj się w punkcie ewidencyjnym - w ten sposób łatwiej odnajdzie cię rodzina.
3. PO POWODZI
– słuchaj komunikatów radiowych i telewizyjnych, nie wracaj do domu, dopóki władze nie ogłoszą, że jest to bezpieczne oraz nie zostanie przywrócone zaopatrzenie w wodę pitną, usprawniony system kanalizacji i usunięte odpady,
– jak najdłużej pozostań poza zasięgiem wód powodziowych, sprawdź fundamenty domu czy nie ma pęknięć lub innych uszkodzeń, upewnij się, że budynek nie grozi zawaleniem, a w przypadku wątpliwości zgłoś to do nadzoru budowlanego, władz samorządowych i do ubezpieczyciela,
– sprawdź instalację elektryczną i gazową, korzystając ze specjalistycznej pomocy,
– jeżeli twój majątek był ubezpieczony, jak najszybciej skontaktuj się ze swoim ubezpieczycielem i dowiedz się, jakie działania musisz podjąć, by uzyskać odszkodowanie. Szybkie zgłoszenie pozwoli zaplanować likwidację szkód. Powodzianie mogą wtedy liczyć na zaliczki, które pozwolą im na zakup sprzętu niezbędnego do zabezpieczenia zniszczonych budynków. Jeśli to możliwe, przed przystąpieniem do usuwania skutków powodzi zrób zdjęcia lub zapis wideo uszkodzeń. Materiał ten pomoże udokumentować straty przy ubieganiu się o odszkodowanie,
– zgłoś się po pomoc finansową do gminnego lub miejskiego ośrodka pomocy społecznej. Zasiłek ten jest przeznaczony na pokrycie kosztów zakupu żywności, leków, leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego. Szczegóły na temat pomocy uzyskasz u swojego sołtysa lub w urzędzie gminy,
– jeśli to możliwe, włącz się do pomocy w usuwaniu skutków powodzi,
– zalane pomieszczenia zdezynfekuj, wywietrz, wysusz i odmaluj (szczególnie jeśli przechowujesz w nich żywność, przygotowujesz posiłki lub jeżeli przebywają w nich dzieci). Meble odsuń od ścian na co najmniej 20 cm i podnieś minimum 5 cm od podłogi,
– wyrzuć całą żywność, która miała kontakt z wodą powodziową, a do celów spożywczych używaj tylko wody butelkowanej lub dowożonej beczkowozami przeznaczonymi do wody pitnej.
Według danych z Wojewódzkich Centrów Zarządzania Kryzysowego w kraju zagrożone są tereny i infrastruktura na obszarze 1039 gmin, w tym m.in. ponad 875 tysięcy hektarów użytków rolnych, 86,5 tysięcy budynków mieszkalnych, 2,6 tysięcy budynków użyteczności publicznej, ok. 2 tysięcy mostów i ponad 280 oczyszczalni ścieków.
Powodzie w Polsce powodują dotkliwe szkody. Największe dochodzą do 1 procent PKB. W ostatnim okresie wystąpiły w latach 1997, 2001, 2010. Opracowanie na podstawie danych RCB.
W nagłych wypadkach pamiętaj, że numer alarmowy to 112.